Zapraszamy na Patriotyczną Drogę Krzyżową - 10 listopada

W sobotę 10 listopada br., o godz. 16.00 - zapraszamy na Patriotyczną Drogę Krzyżową od Sanktuarium do kościoła p.w. św. Jadwigi.

Ponżej przedstawiamy mapę, w celu powiększenia prosze kliknąć w obrazek

I Stacja

Kościół -  W XIX wieku niechęć Rosji do Kościoła i zakonników narastała na sile, gdyż duchowieństwo zakonne, podobnie jak diecezjalne rozbudzało w czasie zaborów świadomość narodową i patriotyzm. Dostrzegały to władze carskie, w wyniku czego narastały represje wobec stanu duchowieństwa. Władze carskie domagały się zmniejszenia liczby klasztorów, zabraniały przyjmowania nowicjuszy zwłaszcza w tych zakonach, które odznaczały się postawą patriotyczną. Do tej grupy zakonów należeli janowscy dominikanie. Widoczne to było zwłaszcza w I. poł. XIX wieku. Wyrazem działalności o charakterze patriotycznym janowskich zakonników było organizowanie w latach 1961–1862 nabożeństw za poległych w manifestacjach, stawianie krzyży z emblematami narodowymi, procesje nabożeństwa. W 1861 roku odbyło się w Janowie nabożeństwo żałobne za poległych w czasie manifestacji w Warszawie 27 lutego 1861 roku. W nabożeństwie wzięło udział około 300 osób. Niesiono trumnę, która była przybrana cierniową koroną z napisem „ Módlmy się za poległych w Warszawie”. Zakonnicy brali również czynny udział w powstaniu styczniowym. Jednego z janowskich dominikanów zesłano na Syberię - był nim ksiądz Kajetan Maciejowski.  27 października 1864 roku mocą ukazu dokonano kasaty janowskiego klasztoru. Czas  okupacji i okres komunizmu był również niezwykle trudny dla Kościoła katolickiego w Polsce. Realia ówczesnych reżimów dotknęły także Kościół w Janowie.

II Stacja

Egzekucja Rynek (powstańcy styczniowi) – 26 kwietnia 1864 r. na rynku w Janowie przez powieszenie stracono dowódcę lokalnego oddziału Powstania Styczniowego – Józefa Flisa. Niecałe dwa miesiące później 14 czerwca 1864 r. w ten sam sposób stracono kolejnego lokalnego dowódcę Jakuba Prężynę. Obaj straceńcy sprawnie dowodzili niewielkimi oddziałami chłopskiej partyzantki. Należy przypuszczać, że ówcześnie niskie pochodzenie społeczne powstańców janowskich spowodowało, że zaborca nie zamienił kary śmierci na zesłanie.

III Stacja

Egzekucja Rynek – 12 lipca 1945 roku około godziny 10:00 wyczytano trzy nazwiska: chorąży Karol Bis „Wysocki”, sierżant Jan Mierzwa „Błyskawica”, sierżant Stanisław Dziubek „Vis” . Byli to trzej najstarsi stopniem partyzanci z oddziału Tadeusza Gajdy „Tarzana”. Zostali rozstrzelani na rynku w Janowie bez wyroku sądowego. Oddział NZW  „ Tarzana” działał w tamtym okresie na terenie Podkarpacia i liczył około 60 żołnierzy.

IV Stacja

Synagoga. Żydzi w Janowie Lubelskim posiadali Synagogę tzw. bożnicę, wybudowaną własnym sumptem, oraz drewniany dom modlitwy, przy którym wybudowano łaźnię oraz szkółkę (cheder) dla dzieci żydowskich. Do 1914 roku funkcję przewodniczącego wspólnoty pełnił rabin Goldstein.

V Stacja

Cerkiew. W mieście znajdowały się dwie cerkwie, jedna drewniano murowana tzw. pułkowa wybudowana w 1841 roku. Druga murowana parafialna pod wezwaniem Narodzenia Chrystusa wybudowana w 1877 roku. Rolę prowadzącego modlitwy i opiekuna cerkwi pełnił  Jan Bogdanowicz, kaznodzieją był Wasyl Turski zaś dziekanem Wincenty Hermata. Wszyscy Oni swoje funkcje pełnili do 1906 roku.  Po ewakuacji Rosjan z Janowa cerkiew została zamieniona na Kościół Katolicki pw. św.  Antoniego Padewskiego. W 1926 r. w wyniku pożaru Janowa uległa zniszczeniu, po czym została rozebrana.

VI Stacja

Pomnik Tadeusza Kościuszki W samym środku parku miejskiego zewsząd otoczony drzewami i krzewami znajduje się pomnik poświęcony pamięci Tadeusza Kościuszki. Został on wystawiony w roku 1818 kosztem dobrowolnych składek, na placu gdzie miał ponoć stać namiot obozowy naczelnika, dowodzącego wojskiem polskim cofającym się spod Dubienki. Pomnik Tadeusza Kościuszki jest najstarszym pomnikiem naczelnika w Polsce.

VII Stacja

Budynek więzienia.  Stare więzienie w Janowie Lubelskim zostało wybudowane w latach 1825-1826. W guberni lubelskiej podczas zaborów, było tu drugie co do wielkości więzienie i przetrzymywano tu więźniów politycznych (zwłaszcza walczących w powstaniu styczniowym).

Po przejęciu gmachów więziennych przez wojska austro–niemieckie większość pomieszczeń została przysposobiona na potrzeby wojskowego szpitala polowego. W okresie międzywojennym więzienie ponownie spełniało swą pierwotną funkcję. W czasie II wojny światowej osadzani byli tu Polacy, odbywający kary za różnego rodzaju przestępstwa, a także podejrzani o udział w ruchu oporu lub za posiadanie broni. Zostało tu zamordowanych wielu więźniów, odbyły się także dwie zbiorowe egzekucje. W nocy z 27 na 28 kwietnia 1945 r. w budynku więzienia  doszło do odbicia więźniarek, uczestniczek Powstania Warszawskiego. W uderzeniu udział wzięły oddziały Tadeusza Kuncewicza („Podkowa”), Tadeusza Borkowskiego („Mat”), Antoniego Sanetry („Mściciel”), oraz członkowie miejscowego Ruch Oporu Armii Krajowej i oddziały Narodowych Sił Zbrojnych, które dołączyły do oddziału „Mściciela”. Więzienie przestało pełnić swoją funkcję na początku lat 50. XX w.

VIII Stacja

Mieszkanie pp. Prażmowskich. W latach 1927 – 29 w budynku przy ulicy Zamojskiej 68 zamieszkiwał wraz z rodziną Władysław Belina– Prażmowski. W historiografii polskiej określany mianem pierwszego ułana II Rzeczypospolitej, Władysław Belina-Prażmowski – pułkownik, legionista, twórca kawalerii, uczestnik walk o niepodległość Polski i wojny polsko-bolszewickiej, prezydent Krakowa i wojewoda lwowski - część swojego życia i swojej działalności związał również z Ziemią Janowską. Mieszkając w Janowie  prowadził aktywną działalność społeczną, polityczną i gospodarczą na terenie całego powiatu, m.in. pełnił funkcję Prezesa Okręgowego Zarządu Kółek Rolniczych. Znana jest również działalność Władysława Beliny-Prażmowskiego w strukturach samorządu lokalnego. W Sejmiku Powiatowym pełnił od 1927 r. funkcję Prezesa Powiatowej Komisji Drogowej.

IX Stacja

Egzekucja Wrześniowa – Stoczone w dniu 29 września 1939 r. walki z niemieckim okupantem poza określoną satysfakcją z przejściowych sukcesów żołnierzy polskich ściągnęły na miejscową ludność określone represje.  Hitlerowcy zatrzymali około 60 osób jako zakładników  z zamiarem rozstrzelania ich za rzekomy udział mieszkańców miasta w stoczonej bitwie. Egzekucji dokonali niemieccy okupanci na 10 osobach. Egzekucja miała miejsce przy ulicy Zamoyskiej w budynku państwa Zezulińskich. Śmierć ponieśli: Wincenty Albiniak, Marcin Sowa, Piotr Mróz, dwaj Żydzi z Janowa oraz pięciu mężczyzn zamiejscowych.

X Stacja

Budynek Starostwa. W czasach Księstwa Warszawskiego w miastach rządowych i prywatnych ujednolicono organizację władz miejskich. Zarząd miasta przyznano osobom mianowanym przez rząd, w których skład wchodzili burmistrzowie, ławnicy, i kasjerzy. Utworzono Rady Miejskie, do których należało uchwalenie etatu, nakładanie doraźnego podatku i dbanie o stan mostów, dróg, ulic, bruku. W czasie istnienia Królestwa Polskiego władza wykonawcza zarządu miejskiego składała się z burmistrza i trzech ławników wybieranych przez obywateli Janowa. W czasie I wojny światowej miastem zarządzał magistrat składający się z burmistrza, jego zastępcy oraz ławników. Wygląd zarządu miejskiego nie uległ zmianie w czasie międzywojnia.

XI Stacja

Budynek Milicji/UB. Placówka miała za zadanie zwalczanie opozycji, represjonowanie uczestników demonstracji i strajków oraz inwigilowanie duchowieństwa oraz niezależnych środowisk przeciwnych komunistycznej władzy.

XII Stacja

Szpital. W Janowie miejscowy Oddział Kasy Chorych został otworzony  20 I 1927 r. Do tego czasu lekarz Kasy Chorych dr Konrad Tołwiński przyjmował chorych ubezpieczonych, w swoim gabinecie.

Egzystencja Oddziału Kasy Chorych, choć krótka, wykazała, że Kasa Chorych jako instytucja pomocy leczniczej, na każdym terenie oddawała wielkie usługi. Znaczny rozwój szpitala następuje od 1933 r. noszącego wówczas imię Marii Piłsudskiej, kiedy to pracę podejmuje tu dr Jeremiasz Sowiakowski, asystent Lwowskiej kliniki Chirurgicznej. Dr Sowiakowski znacznie rozwinął i unowocześnił szpital. W 1935 r. został wybudowany nowoczesny jak na ówczesne czasy pawilon, w którym znajdowała się sala operacyjna z zapleczem, sale zabiegowe, porodówka i sale łóżkowe mieszczące około 40 łóżek. Stworzono oddział chirurgiczny i ginekologiczno - położniczy, prowadzony przez dyrektora szpitala i ordynatora oddziału J. Sowiakowskiego.

W tym czasie dzięki dużym zdolnościom organizacyjnym jak i wysokiemu poziomowi wyszkolenia ordynatora w zakresie chirurgii, wykonywano dużo skomplikowanych zabiegów operacyjnych stosowanych w tym czasie. Ważnym wydarzeniem w życiu szpitala było wykonanie w 1935 r. rzadkiego jak na owe czasy zabiegu otwarcia worka osierdziowego i usunięcia pocisku z mięśnia sercowego z pomyślnym wynikiem. Przedtem wszystkie rany serca uważane były za śmiertelne.

XIII Stacja

Cmentarz Austriacki –przy ulicy Kamiennej na polach znajduje się cmentarz austriacki. Został założony w 1834 roku  z pierwotnym założeniem jako cmentarz parafialny.  W latach 1872–1873 cmentarz otoczono drewnianym ogrodzeniem, które spłonęło w czasie I wojny światowej.  W tym okresie część cmentarza od strony miasta została wydzielona z przeznaczeniem na groby wojenne. Zostali tutaj pochowani żołnierze austriaccy polegli w walkach prowadzonych w okolicach Janowa i Godziszowa. Wśród wielu zabitych byli także Polacy.  Znajdowało się tam około 174 mogił żołnierzy. Z chwilą wybuchu II wojny światowej cmentarz został zamknięty.

Cmentarz przy ulicy Bialskiej jest jedną z najstarszych nekropolii w regionie Janowskim. Miejsce na cmentarz zostało wyznaczone w 1856 roku, a formalnie otwarto go w 1861 roku. W latach 1859 – 1861 wykonano ogrodzenie cmentarza, dom dla dozorcy, kostnicę oraz bramę.  W ciągu ponad 150 lat funkcjonowania spoczęło na nim ponad 50 tys. janowskich parafian. Zachowało się na nim ok. 100 nagrobków z XIX w. róznych stylów: klasycystyczne, romantyczne, neogotyckie, eklektyczne, ludowe. Ponadto na cmentarzu znajdują się mogiły powstańców styczniowych, żołnierzy austriackich z I wojny światowej, żołnierzy polskich z 1939 r. i z 1944 r., żołnierzy radzieckich z 1944 oraz mieszkańców wsi Pikule wymordowanych w 1942 roku.

Cmentarz Prawosławny. Został założony ok. 1841 roku na potrzeby stacjonujących tu rosyjskich żołnierzy oraz rosnącej w liczbę ludności prawosławnej. Usytuowany na skraju miasta od 1873 roku służył jako cmentarz parafialny parafii prawosławnej. Przed 1800 r. został ogrodzony płotem. Podczas I wojny światowej ogrodzenie zostało rozebrane przez wojsko rosyjskie z przeznaczeniem na okopy. W 1915 roku pochowano na nim 36 poległych rosyjskich żołnierzy. Po odzyskaniu niepodległości cmentarz został przez wojskowego kapelana wojska austriackich  ks. Metodego Sikorę rekoncyliowany na katolicki.  We wrześniu 1939 roku na cmentarzu pochowano zmarłych w znajdującym się po drugiej stronie szosy szpitalu. Natomiast w 1943 roku spoczęły na nim ciała kilkunastu partyzantów zabitych przez Niemców podczas akcji przeczesywania lasów.

Cmentarz Żydowski. Zwany także Kirkutem założono po 1824 r. przy dzisiejszej ul. Wojska Polskiego, na północ od ul. Objazdowej. W 1915 r. na cmentarzu pochowano ciała 10 żydowskich żołnierzy armii Austro-Węgier, poległych w trakcie działań I wojny światowej. W 1939 r. cmentarz ucierpiał w wyniku nalotów. W kolejnych latach na cmentarzu naziści dokonywali egzekucji Żydów, a zwłoki grzebano w miejscu kaźni. Szacuje się, że podczas drugiej wojny światowej zamordowano tu około 300 osób.

XIV Stacja

Parafia pw. Św. Jadwigi. Została erygowana 21 czerwca 1996 z parafii św. Jana Chrzciciela. Obecny kościół wybudowany został w latach 1997-99. Do parafii należy także kaplica w szpitalu pw. Św. Łukasza. Przy kościele pw. Św. Jadwigi Królowej stanęły Katyńskie Tablice Memorialne. To hołd złożony Polakom, ofiarom zborni katyńskiej, którzy nie wyrazili zgody na współpracę z Sowietami i do końca pozostali wierni Ojczyźnie. Na liście katyńskiej z powiatu Janowa Lubelskiego jest 17 osób zamordowanych przez NKWD.